Από τις αρχές του χρόνου βομβαρδιζόμαστε από τα ΜΜΕ για τις αναπτυξιακές προοπτικές που φέρνει το άνοιγμα των “κλειστών" επαγγελμάτων. Όλοι αναφέρουν μια μελέτη του ΙΟΒΕ (Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών), όπου ισχυρίζεται πως η εθνική οικονομία θα ωφεληθεί κατά 13% στην πενταετία (συγκεκριμένα αύξηση του ΑΕΠ κατά 13,2%). Τα ίδια προπαγανδίζει και η κυβέρνηση. Κι έτσι αναρωτήθηκα κι εγώ. Πώς διάολο υπολογίζουν αυτό το 13,2%;
Και τι πιο αυτονόητο από το να ψάξεις την πηγή. Έτσι ανακάλυψα πως σε δύο σελίδες του ΙΟΒΕ (http://www.iobe.gr/index.asp?a_id=87&news_id=930 και http://www.iobe.gr/index.asp?a_id=747) αναφέρονται οι συνθήκες της συγκεκριμένης έρευνας. Μέσα λοιπόν στον δεύτερο σύνδεσμο (pdf) (σελ. 91 και μετά) διαβάζουμε πως πρόκειται για ένα μοντέλο “γενικής ισορροπίας" GIMF (Global Integrated Monetary and Fiscal Model), που καταρτίστηκε πρόσφατα στο ΔΝΤ και του οποίου την αποτελεσματικότητα δεν γνωρίζω.
Είναι καλό να πούμε εδώ πως τα διάφορα μοντέλα έχουν πάντα μια σχετική απόκλιση από την “πραγματικότητα”, τόσο λόγω των εγγενών αδυναμιών τους να την εξηγήσουν, όσο και λόγω της ασάφειας των στατιστικών δεδομένων που τους εισάγουμε. Το παραδέχονται και οι ίδιοι οι συντάκτες (σημ. 42, σελ. 94): "Η διαμέτρηση των εθνικολογιστικών μεγεθών έγινε στους μέσους όρους της περιόδου 2000-2007 και σε ορισμένες περιπτώσεις έγιναν και αξιολογικές προσαρμογές". Στην καλύτερη περίπτωση, λοιπόν, τέτοια μοντέλα θα μας δώσουν κάποιες ενδείξεις. Επ' ουδενί όμως δεν αποτελούν μπούσουλα ή ακριβή πρόβλεψη των μελλούμενων πιο αξιόπιστη από το διάβασμα του καφέ (με λίγα λόγια το κόμμα δύο τους μάρανε στο 13%).
Ειλικρινά όμως δεν έχουμε καμία πρόθεση να σας μπλέξουμε με οικονομομετρικές λεπτομέρειες, διότι η χοντράδα του ΙΟΒΕ είναι πολύ εμφανής ακόμα και στον απλό αναγνώστη. Μετά την εισαγωγή των στοιχείων, οι ερευνητές του ΙΟΒΕ διαπίστωσαν πως τα περιθώρια στην αγορά των μη εμπορεύσιμων αγαθών (που περιλαμβάνει και τις υπηρεσίες στις οποίες ανήκουν τα περισσότερα “κλειστά” επαγγέλματα) είναι ανεβασμένα περίπου κατά 15% σε σχέση με την υπόλοιπη Ε.Ε.
Και μετά έκαναν τον εξής εντυπωσιακό ακροβατισμό. Έθεσαν πως, εάν απελευθερωθούν τα κλειστά επαγγέλματα, ο ανταγωνισμός θα οξυνθεί και τα περιθώρια θα πέσουν ως αποτέλεσμα αυτής της απελευθέρωσης και θα πλησιάσουν αυτά της Ε.Ε. Συγκεκριμένα έθεσαν ως αποτέλεσμα αυτής της απελευθέρωσης μια πτώση των περιθωρίων κατά 15% μέσα στην τετραετία και μετά “έτρεξαν” το μοντέλο με αυτά τα καινούργια δεδομένα, που οι ίδιοι έβγαλαν από το μυαλό τους.
Έτσι προέκυψε, σύμφωνα με το μοντέλο, πως, εάν τα περιθώρια υποχωρήσουν κατά 15%, το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 13,2% (και η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατα 15% και ο πραγματικός μισθός κατά 10% και η Μήδεια θα πάει για πικνίκ στην παραλία).
Όπως βλέπουμε, λοιπόν, δεν χρειάζεται καν να εκτιμήσουμε την αποτελεσματικότητα του μοντέλου, διότι ο τσαρλατανισμός έχει γίνει στην εισαγωγή δεδομένων. Ο ερευνητής έβγαλε το δάκτυλό του στον αέρα και έθεσε -με περίσσια θεολογική παρρησία- πως απελευθέρωση = πτώση περιθωρίων. Μετά είδε πόση διαφορά έχουν οι τιμές στην Ελλάδα και την Ε.Ε. και είπε: ΟΚ, 15% χρειάζεται να πέσουν. Και την ευχή του την ονόμασε δεδομένο. Και μετά όλο αυτό το ονόμασε επιστημονική έρευνα που αναμεταδίδεται κάθε τρεις και λίγο ως “αλήθεια” από τα ΜΜΕ. Priceless.
Και για απόδειξη των παραπάνω θα αφήσω τους ίδιους τους συντάκτες να μιλήσουν, διότι δεν υπάρχει καλύτερη διαπόμπευση από τα ίδια τους τα λόγια. Σελ. 94 (η έμφαση δική μου):
“Με άλλα λόγια, το ερώτημα που τίθεται μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: αν στην ελληνική οικονομία εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η αγορά των μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών γίνει περίπου τόσο εύκαμπτη όσο και οι αντίστοιχες αγορές της Ευρωζώνης, τότε ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στο προϊόν, την απασχόληση, τις τιμές κ.λπ.;”.
Με άλλα λόγια, εάν η γιαγιά μου είχε καρούλια και ήταν πατίνι, τι τελική ταχύτητα θα επιτύγχανε;
Προσέξτε τώρα με ποιον τρόπο υπολογίζουν την τελική της γιαγιάς. Σελ. 94 πάλι και λίγο από 95:
“Στη συνέχεια προσομοιώνεται το υπόδειγμα, ενώ παράλληλα προσαρμόζονται ταυτόχρονα τα περιθώρια (mark - ups) της αγοράς των μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, ώστε σταδιακά, σε διάστημα τεσσάρων ετών, να υποχωρήσουν κατά 15% από τις αρχικές τους τιμές, προσεγγίζοντας τις αντίστοιχες τιμές στη ζώνη του ευρώ... Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παρούσα εργασία δεν εξετάζει ποιες ακριβώς είναι εκείνες οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτή τη συγκεκριμένη μείωση των περιθωρίων".
Ή, για να το θέσω πιο επιστημονικά, 2 + Χ = 5 , άρα Χ=3. Εάν όμως -με κάποιο μαγικό τρόπο που δεν εξετάζει η παρούσα εργασία- το Χ ήταν 8, πόσο θα ήταν το αποτέλεσμα; Αυτή ακριβώς την πράξη έκαναν θεωρώντας αυθαίρετα πως τα περιθώρια θα υποχωρήσουν κατά 15% από τις αρχικές τιμές τους. Κι έτσι η γιαγιά-πατίνι (ΑΕΠ) έπιασε την τελική του 13,2% στην τετραετία.
Όπως βλέπετε, δεν χρειάζεται να ψάξεις πολύ για να βρεις τις βρώμικες λεπτομέρειες, κι αυτό δείχνει επιπλέον τη ρηχότητα και την κενότητα όχι μόνο της “επιστημονικής” οικονομικής έρευνας (ποιος θα ξεχάσει τον κ. καθηγητή της ΑΣΟΕΕ κ. Αλογοσκούφη), αλλά και του δημόσιου διαλόγου στην Ελλάδα. Πώς κανείς εδώ και 9 μήνες δεν αμφισβήτησε την εγκυρότητα αυτού του αριθμού που επαναλαμβάνουν συνεχώς τόσα και τόσα ΜΜΕ;
Όλοι ζούμε καθημερινά το τεράστιο πρόβλημα έλλειψης ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά με τον διαρκή πληθωρισμό, τα δεκάδες καρτέλ που ανεβάζουν τις τιμές και τις διάφορες ομάδες μικρών και μεγάλων επιχειρηματιών που εισπράττουν από την κοινωνία μη παραγωγικά “ενοίκια”. Οπότε δεν αμφισβητώ πως ένα γνήσιο και ειλικρινές άνοιγμα του επαγγέλματος των μεταφορών θα έριχνε τα περιθώρια και θα αύξανε το ΑΕΠ. Όχι φυσικά στο αστείο νούμερο που ο πρόεδρος του ΙΟΒΕ δήλωνε προ ημερών στο ελληνοαμερικανικό επιμελητήριο (10% του ΑΕΠ).
Αλλά το πρόβλημα ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά δεν αφορά μόνο τις “κλειστές” μεταφορές. Αφορά την “απελευθερωμένη” ακτοπλοΐα και τις “απελευθερωμένες” (από τον ανταγωνισμό προφανώς) αερομεταφορές, αφορά τις θεωρητικά ανοιχτές αγορές της μπύρας και των γαλακτοκομικών και τα δεκάδες καρτέλ και ντε φάκτο μονοπώλια (ΕΛΠΕ κανείς;) που απομυζούν το εισόδημα των Ελλήνων. Άρα, όταν μιλάμε για “απελευθέρωση”, γνωρίζουμε εξ αρχής τι έχει στο μυαλό της η κυβέρνηση. Την αντικατάσταση του σημερινού καρτέλ των μεταφορών με ένα άλλο, που θα αποτελείται από 3-4 παίκτες, και την κυβέρνηση που θα σηκώνει τα χέρια της λέγοντας πως δεν μπορεί να “παρέμβει” στην “ελεύθερη” αγορά όταν θα δούμε τα περιθώρια να παίρνουν ξανά την ανηφόρα.
Πρόκειται για ένα παιχνίδι τόσο παλιό και γνώριμο, που κανείς δεν το πιστεύει πια. Ούτε με δεκανίκι τους τσαρλατανισμούς του ΙΟΒΕ.
Και τι πιο αυτονόητο από το να ψάξεις την πηγή. Έτσι ανακάλυψα πως σε δύο σελίδες του ΙΟΒΕ (http://www.iobe.gr/index.asp?a_id=87&news_id=930 και http://www.iobe.gr/index.asp?a_id=747) αναφέρονται οι συνθήκες της συγκεκριμένης έρευνας. Μέσα λοιπόν στον δεύτερο σύνδεσμο (pdf) (σελ. 91 και μετά) διαβάζουμε πως πρόκειται για ένα μοντέλο “γενικής ισορροπίας" GIMF (Global Integrated Monetary and Fiscal Model), που καταρτίστηκε πρόσφατα στο ΔΝΤ και του οποίου την αποτελεσματικότητα δεν γνωρίζω.
Είναι καλό να πούμε εδώ πως τα διάφορα μοντέλα έχουν πάντα μια σχετική απόκλιση από την “πραγματικότητα”, τόσο λόγω των εγγενών αδυναμιών τους να την εξηγήσουν, όσο και λόγω της ασάφειας των στατιστικών δεδομένων που τους εισάγουμε. Το παραδέχονται και οι ίδιοι οι συντάκτες (σημ. 42, σελ. 94): "Η διαμέτρηση των εθνικολογιστικών μεγεθών έγινε στους μέσους όρους της περιόδου 2000-2007 και σε ορισμένες περιπτώσεις έγιναν και αξιολογικές προσαρμογές". Στην καλύτερη περίπτωση, λοιπόν, τέτοια μοντέλα θα μας δώσουν κάποιες ενδείξεις. Επ' ουδενί όμως δεν αποτελούν μπούσουλα ή ακριβή πρόβλεψη των μελλούμενων πιο αξιόπιστη από το διάβασμα του καφέ (με λίγα λόγια το κόμμα δύο τους μάρανε στο 13%).
Ειλικρινά όμως δεν έχουμε καμία πρόθεση να σας μπλέξουμε με οικονομομετρικές λεπτομέρειες, διότι η χοντράδα του ΙΟΒΕ είναι πολύ εμφανής ακόμα και στον απλό αναγνώστη. Μετά την εισαγωγή των στοιχείων, οι ερευνητές του ΙΟΒΕ διαπίστωσαν πως τα περιθώρια στην αγορά των μη εμπορεύσιμων αγαθών (που περιλαμβάνει και τις υπηρεσίες στις οποίες ανήκουν τα περισσότερα “κλειστά” επαγγέλματα) είναι ανεβασμένα περίπου κατά 15% σε σχέση με την υπόλοιπη Ε.Ε.
Και μετά έκαναν τον εξής εντυπωσιακό ακροβατισμό. Έθεσαν πως, εάν απελευθερωθούν τα κλειστά επαγγέλματα, ο ανταγωνισμός θα οξυνθεί και τα περιθώρια θα πέσουν ως αποτέλεσμα αυτής της απελευθέρωσης και θα πλησιάσουν αυτά της Ε.Ε. Συγκεκριμένα έθεσαν ως αποτέλεσμα αυτής της απελευθέρωσης μια πτώση των περιθωρίων κατά 15% μέσα στην τετραετία και μετά “έτρεξαν” το μοντέλο με αυτά τα καινούργια δεδομένα, που οι ίδιοι έβγαλαν από το μυαλό τους.
Έτσι προέκυψε, σύμφωνα με το μοντέλο, πως, εάν τα περιθώρια υποχωρήσουν κατά 15%, το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 13,2% (και η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί κατα 15% και ο πραγματικός μισθός κατά 10% και η Μήδεια θα πάει για πικνίκ στην παραλία).
Όπως βλέπουμε, λοιπόν, δεν χρειάζεται καν να εκτιμήσουμε την αποτελεσματικότητα του μοντέλου, διότι ο τσαρλατανισμός έχει γίνει στην εισαγωγή δεδομένων. Ο ερευνητής έβγαλε το δάκτυλό του στον αέρα και έθεσε -με περίσσια θεολογική παρρησία- πως απελευθέρωση = πτώση περιθωρίων. Μετά είδε πόση διαφορά έχουν οι τιμές στην Ελλάδα και την Ε.Ε. και είπε: ΟΚ, 15% χρειάζεται να πέσουν. Και την ευχή του την ονόμασε δεδομένο. Και μετά όλο αυτό το ονόμασε επιστημονική έρευνα που αναμεταδίδεται κάθε τρεις και λίγο ως “αλήθεια” από τα ΜΜΕ. Priceless.
Και για απόδειξη των παραπάνω θα αφήσω τους ίδιους τους συντάκτες να μιλήσουν, διότι δεν υπάρχει καλύτερη διαπόμπευση από τα ίδια τους τα λόγια. Σελ. 94 (η έμφαση δική μου):
“Με άλλα λόγια, το ερώτημα που τίθεται μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: αν στην ελληνική οικονομία εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η αγορά των μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών γίνει περίπου τόσο εύκαμπτη όσο και οι αντίστοιχες αγορές της Ευρωζώνης, τότε ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στο προϊόν, την απασχόληση, τις τιμές κ.λπ.;”.
Με άλλα λόγια, εάν η γιαγιά μου είχε καρούλια και ήταν πατίνι, τι τελική ταχύτητα θα επιτύγχανε;
Προσέξτε τώρα με ποιον τρόπο υπολογίζουν την τελική της γιαγιάς. Σελ. 94 πάλι και λίγο από 95:
“Στη συνέχεια προσομοιώνεται το υπόδειγμα, ενώ παράλληλα προσαρμόζονται ταυτόχρονα τα περιθώρια (mark - ups) της αγοράς των μη εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών, ώστε σταδιακά, σε διάστημα τεσσάρων ετών, να υποχωρήσουν κατά 15% από τις αρχικές τους τιμές, προσεγγίζοντας τις αντίστοιχες τιμές στη ζώνη του ευρώ... Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παρούσα εργασία δεν εξετάζει ποιες ακριβώς είναι εκείνες οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτή τη συγκεκριμένη μείωση των περιθωρίων".
Ή, για να το θέσω πιο επιστημονικά, 2 + Χ = 5 , άρα Χ=3. Εάν όμως -με κάποιο μαγικό τρόπο που δεν εξετάζει η παρούσα εργασία- το Χ ήταν 8, πόσο θα ήταν το αποτέλεσμα; Αυτή ακριβώς την πράξη έκαναν θεωρώντας αυθαίρετα πως τα περιθώρια θα υποχωρήσουν κατά 15% από τις αρχικές τιμές τους. Κι έτσι η γιαγιά-πατίνι (ΑΕΠ) έπιασε την τελική του 13,2% στην τετραετία.
Όπως βλέπετε, δεν χρειάζεται να ψάξεις πολύ για να βρεις τις βρώμικες λεπτομέρειες, κι αυτό δείχνει επιπλέον τη ρηχότητα και την κενότητα όχι μόνο της “επιστημονικής” οικονομικής έρευνας (ποιος θα ξεχάσει τον κ. καθηγητή της ΑΣΟΕΕ κ. Αλογοσκούφη), αλλά και του δημόσιου διαλόγου στην Ελλάδα. Πώς κανείς εδώ και 9 μήνες δεν αμφισβήτησε την εγκυρότητα αυτού του αριθμού που επαναλαμβάνουν συνεχώς τόσα και τόσα ΜΜΕ;
Όλοι ζούμε καθημερινά το τεράστιο πρόβλημα έλλειψης ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά με τον διαρκή πληθωρισμό, τα δεκάδες καρτέλ που ανεβάζουν τις τιμές και τις διάφορες ομάδες μικρών και μεγάλων επιχειρηματιών που εισπράττουν από την κοινωνία μη παραγωγικά “ενοίκια”. Οπότε δεν αμφισβητώ πως ένα γνήσιο και ειλικρινές άνοιγμα του επαγγέλματος των μεταφορών θα έριχνε τα περιθώρια και θα αύξανε το ΑΕΠ. Όχι φυσικά στο αστείο νούμερο που ο πρόεδρος του ΙΟΒΕ δήλωνε προ ημερών στο ελληνοαμερικανικό επιμελητήριο (10% του ΑΕΠ).
Αλλά το πρόβλημα ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά δεν αφορά μόνο τις “κλειστές” μεταφορές. Αφορά την “απελευθερωμένη” ακτοπλοΐα και τις “απελευθερωμένες” (από τον ανταγωνισμό προφανώς) αερομεταφορές, αφορά τις θεωρητικά ανοιχτές αγορές της μπύρας και των γαλακτοκομικών και τα δεκάδες καρτέλ και ντε φάκτο μονοπώλια (ΕΛΠΕ κανείς;) που απομυζούν το εισόδημα των Ελλήνων. Άρα, όταν μιλάμε για “απελευθέρωση”, γνωρίζουμε εξ αρχής τι έχει στο μυαλό της η κυβέρνηση. Την αντικατάσταση του σημερινού καρτέλ των μεταφορών με ένα άλλο, που θα αποτελείται από 3-4 παίκτες, και την κυβέρνηση που θα σηκώνει τα χέρια της λέγοντας πως δεν μπορεί να “παρέμβει” στην “ελεύθερη” αγορά όταν θα δούμε τα περιθώρια να παίρνουν ξανά την ανηφόρα.
Πρόκειται για ένα παιχνίδι τόσο παλιό και γνώριμο, που κανείς δεν το πιστεύει πια. Ούτε με δεκανίκι τους τσαρλατανισμούς του ΙΟΒΕ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου