«Λεφτά υπάρχουν» ........ 65 δισ. ευρώ

Η εφορία έχει βεβαιώσει ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 32 δισ. ευρώ, ενώ στα δικαστήρια βρίσκονται και υποθέσεις για επιπλέον χρέη 33 δισ. ευρώ (σύνολο 65 δισ. ευρώ).

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών:

- 465.000 οφειλέτες χρωστούν στο Δημόσιο έως 2.000 ευρώ,
- 145.000 χρωστούν από 2.000 έως 20.000 ευρώ,
- 24.000 χρωστούν από 20.000 έως 100.000,
- 3.700 χρωστούν από 100.000 έως 200.000 ευρώ και
- 6.300 χρωστούν πάνω από 200.000 ευρώ.

Αν και πολλοί από τους οφειλέτες είναι ΔΕΚΟ, ή πολίτες που για κάποιο λόγο δεν μπορούν να καταβάλουν τα πρόστιμά τους (πολλοί έχουν αποβιώσει), γεγονός παραμένει ότι τεράστια ποσά θα έπρεπε να είχαν εισπραχθεί και δεν έχουν.

Οι λόγοι είναι πολλοί:

Πρώτα απ’ όλα, οι καθυστερήσεις στην εκδίκαση υποθέσεων (όχι μόνο φορολογικών) πλησιάζουν επικίνδυνα στο όριο της αρνησιδικίας. Έτσι, οι προσφυγές όσων έχουν εκκρεμή πρόστιμα βαλτώνουν για χρόνια στα δικαστήρια.

Δεύτερον, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί έχουν προ πολλού σηκώσει τα χέρια ψηλά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της παράτασης που δόθηκε χθες μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου για την εκκαθάριση ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων από την περίοδο 2000-2003(!). Οι κωμικοτραγικές αυτές καθυστερήσεις οφείλονται εν μέρει στην απαρχαιωμένη και ελλιπή μηχανογράφηση και εν μέρει στον ανθρώπινο παράγοντα του φοροελεγκτικού μηχανισμού.

Τρίτον, σημαντικό ρόλο παίζει και η «ανομική» κουλτούρα της ελληνικής κοινωνίας, όπου η έννοια του δημόσιου καθήκοντος – ή μάλλον η ίδια η έννοια του «πολίτη» - σχεδόν απουσιάζει. Οι νόμοι δεν αντιμετωπίζονται ως διατύπωση της συλλογικής βούλησης της κοινωνίας, αλλά ως ένα είδος «sudoku», το οποίο ο φορολογούμενος πρέπει να λύσει για να τους αποφύγει. Όταν η συγκεκριμένη νοοτροπία διαπερνά οριζόντια το σώμα της ελληνικής κοινωνίας, οι φοροφυγάδες θα βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.

«Λεφτά υπάρχουν»

Επομένως, ο κ. Παπανδρέου ενδεχομένως να είχε δίκιο όταν προεκλογικά υποστήριζε ότι «λεφτά υπάρχουν». Όπως θα έχει ήδη διαπιστώσει και ο ίδιος όμως, προκειμένου να καταλήξουν εκεί όπου ο νόμος ορίζει, απαιτούνται άμεσες και ριζικές αλλαγές στη λειτουργία του κράτους και της δικαιοσύνης, αλλά και στη νοοτροπία των πολιτών.

Χρέος του πολιτικού κόσμου δεν είναι μόνο να νομοθετήσει και επιτέλους να εφαρμόσει τις αλλαγές στους δύο πρώτους τομείς, αλλά και με το παράδειγμα του να ηγηθεί και της προσπάθειας αλλαγής νοοτροπίας. Σε αυτό το τελευταίο σημείο παρουσιάζεται αυτή τη στιγμή και το μεγαλύτερο έλλειμμα.

Αν η δραματική κατάσταση που επικρατεί σήμερα διαιωνιστεί, τότε η δημοσιοποίηση των ονομάτων των οφειλετών του δημοσίου ερμηνευθεί ως μία αμιγώς επικοινωνιακή κίνηση εντυπωσιασμού. Και πολλοί από αυτούς που διαβάζουν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων για τα δισεκατομμύρια των ανείσπρακτων οφειλών, θα συνεχίσουν να διερωτώνται «γιατί όχι και εγώ;»